Γράφει η Δήμητρα Ρετσινά – Φωτεινίδου, Φιλόλογος – Μ.Α. Πολιτικής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.
Πολιτικό μήνυμα ξεκάθαρα περνούν οι Ρώσοι με την σημαντική απόφασή τους να συμπεριλάβουν τη διδασκαλία της νέας ελληνικής γλώσσας στα δημοτικά και γυμνάσια σχολεία όλης της επικράτειας από 1η Ιανουαρίου 2017! Την σχετική απόφαση υπέγραψε η υπουργός Παιδείας Όλγα Βασίλιεβα. Σημαντική είναι η συμβολή των καθηγητών της έδρας Νεοελληνικών Σπουδών του πανεπιστημίου του Κουμπάν στο Κρασνοντάρ (νότια Ρωσία), οι οποίοι επιμελήθηκαν τα βιβλία διδασκαλίας. Επίσης σημαντική είναι η δράση του προγράμματος «Ιάσων» του Α.Π.Θ που στηρίζει τους πυρήνες ελληνικών σπουδών στα πανεπιστήμια της Παρευξείνιας ζώνης. Εκτός από τους πολιτικούς λόγους (ρωσική πολιτιστική διείσδυση στην χερσόνησο του Αίμου) υπάρχουν και ιστορικοί λόγοι που οδήγησαν σε αυτή την απόφαση.
Ανέκαθεν οι Ρώσοι έτρεφαν σεβασμό στην ελληνική παιδεία και στους Έλληνες διανοούμενους και ιερωμένους. Ορθοδοξία και πολιτισμός είναι για τους Ρώσους ταυτόσημα. Ο εκχριστιανισμός των Ρώσων έγινε από τους Βυζαντινούς και οι μεταφράσεις των πρώτων χριστιανικών βιβλίων από την ελληνική στη σλαυωνική γλώσσα έγιναν από Έλληνες. Η επίδραση γενικώς του Βυζαντίου ήταν μεγάλη. Οι Μητροπολίτες επί αιώνες ήταν Έλληνες! Εκλέγονταν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στο οποίο είχαν την αναφορά. Πρώτος Έλληνας πρωθιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας ήταν ο Λέων (992) και τελευταίος ο Ισίδωρος Μόσχας (1437 – 1441), ο οποίος μαζί με τον Βησσαρίωνα Τραπεζούντιο υπέγραψαν την Ένωση της Λατινικής και Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Φλωρεντία. Μετά την προσχώρησή του στον λατινισμό ο Ισίδωρος έφυγε από τη Ρωσία και συνέχισε ως καρδινάλιος κοντά στον Πάπα…
Το ελληνικό κύρος και η αυθεντία εκτεινόταν σε κάθε εκδήλωση της ρωσικής ζωής. Κάθε λεπτομέρεια του θρησκευτικού, κοινωνικού και πολιτικού βίου, κάθε τάξη, θεσμός και νόμος επιτεύχθηκε υπό ελληνική χειραγωγία. «Ουδείς λαός ευεργετήθηκε ούτως υπ’ άλλου λαού ως ο Ρωσικός υπό του Ελληνικού»
Ο Μάξιμος Γραικός (1470 – 1556) (Μαξίμ Γρεκ όπως τον ονομάζουν οι Ρώσοι) ήταν Έλληνας διδάσκαλος, διαφωτιστής και μοναχός από την Άρτα της Ηπείρου. Γεννήθηκε στα 1470 (όπως αναφέρει ο μητροπολίτης Μόσχας Πλάτων) και το κοσμικό του όνομα ήταν Μιχαήλ Τριβώλης. Ήταν «υιός βοεβόδα», είχε δηλαδή εξέχουσα κοινωνική θέση και απώτερη καταγωγή από τον Μυστρά της Πελοποννήσου. Ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του αναφέρει: «Έλλην ειμί και εν ελληνική χώρα εγεννήθην και ανετράφην και εκάρην μοναχός»…
Στη Ρωσία του 16ου αιώνα επικρατούσε ο μοσχοβιτικός ηγεμονισμός με τον κλήρο να έχει μεγάλη εξουσία και περιουσία. Οι μοναστικές γαίες ήταν υπέρ το δέον πολλές ενώ οι λαϊκές μάζες ζούσαν στην ανέχεια, στη δεισιδαιμονία και στην αμάθεια. Επίσης μεγάλη μάστιγα του λαού ήταν η τοκογλυφία των ισχυρών, η τυπολατρεία των κληρικών και μοναχών, οι οποίοι δεν έβλεπαν το πνεύμα - την ουσία του χριστιανικού νόμου αλλά μόνο το γράμμα.
Ο Μάξιμος προσκλήθηκε το 1516 από τον Τσάρο Βασίλειο Ιβάνοβιτς, γιο της Σοφίας Παλαιολόγου(!) για να μεταφράσει τα χριστιανικά κείμενα και κυρίως την ερμηνευτική σειρά (Τολκοβάγια) στο Ψαλτήρι, που είχε μεταφραστεί «αιρετικώς» από παραχαράκτες και ιουδαϊζοντες και επομένως ήταν απαραίτητη η διορθωτική και διαφωτιστική δουλειά από έναν αξιόλογο Έλληνα. Επέλεξαν τον Μάξιμο λόγω της μορφώσεως και του ηθικού του αναστήματος. Να σημειώσουμε ότι το Άγιο Όρος είχε μεγάλη πνευματική ακτινοβολία και θρησκευτικό κύρος στην Ορθόδοξη Ανατολή. Η κυριώτατη πηγή διάδοσης του βιβλίου στη Ρωσία ήταν ο Άθως.
Τον Ιούνιο του 1516 ο Μάξιμος αναχώρησε από το Άγιο Όρος για τη Μόσχα, όπου Μητροπολίτης ήταν ο Βαρλαάμ. Στη Μόσχα ο Μάξιμος διατηρούσε στενές σχέσεις με τον Έλληνα Γεώργιο (Γιούρη) Τραχανιώτη, σύμβουλο της Σοφίας Παλαιολογίνας και διπλωμάτη του Ιβάν Βασίλιεβιτς. Μαζί με τον επίσης Έλληνα ιατρό Μάρκο, ο Τραχανιώτης εθεωρείτο προστάτης των Ελλήνων στη Ρωσία…
Ο Μάξιμος αναγνωρίσθηκε στη Ρωσία ως πρόσωπο εξαιρετικής πνευματικής και ηθικής αξίας. Έγραψε πολλά έργα ελεγκτικά, απολογητικά, κριτικά. Εκτός από τις μεταφράσεις των χριστιανικών κειμένων στη σλαυωνική γλώσσα έγραψε πρωτότυπα έργα με ηθικό περιεχόμενο και συμβουλευτικό ύφος. Η παρρησία του ήταν δεινή… Δεν δίσταζε να απευθυνθεί στον ίδιο τον τσάρο Ιβάν Δ’ Τρομερό, αυτόν τον θεομπαίχτη και βάρβαρο ηγεμόνα, για να τον νουθετήσει.
Στηλίτευε την τοκογλυφία, την μοναστηριακή κτημοσύνη, την εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης από τους άντρες που ήθελαν να γίνουν μοναχοί «αναιτίως», τη στεγνή προσκόλληση στους εξωτερικούς τύπους της λατρείας και τη στυγνή εκμετάλλευση των χήρων και των ορφανών. Υποστήριζε την ακτησία του ασκητικού βίου, το έλεος, τον γάμο… Στιγμάτιζε με τους λόγους του ακόμη και τους σοδομιστές: «Λόγος κατά των απολλυμένων δια της αποτροπαίας σοδομικής αμαρτίας». Εκεί έγραφε ο Μάξιμος: «Μισήσατε την ατιμίαν ταύτην και μη γίνεσθε τέκνα κατάρας και απωλείας ατελευτήτου… Υπό του Παναγίου Δημιουργού σας έχει γίνει δώρο η φυσική γυναικεία μορφή…»!
Πολιτικό μήνυμα ξεκάθαρα περνούν οι Ρώσοι με την σημαντική απόφασή τους να συμπεριλάβουν τη διδασκαλία της νέας ελληνικής γλώσσας στα δημοτικά και γυμνάσια σχολεία όλης της επικράτειας από 1η Ιανουαρίου 2017! Την σχετική απόφαση υπέγραψε η υπουργός Παιδείας Όλγα Βασίλιεβα. Σημαντική είναι η συμβολή των καθηγητών της έδρας Νεοελληνικών Σπουδών του πανεπιστημίου του Κουμπάν στο Κρασνοντάρ (νότια Ρωσία), οι οποίοι επιμελήθηκαν τα βιβλία διδασκαλίας. Επίσης σημαντική είναι η δράση του προγράμματος «Ιάσων» του Α.Π.Θ που στηρίζει τους πυρήνες ελληνικών σπουδών στα πανεπιστήμια της Παρευξείνιας ζώνης. Εκτός από τους πολιτικούς λόγους (ρωσική πολιτιστική διείσδυση στην χερσόνησο του Αίμου) υπάρχουν και ιστορικοί λόγοι που οδήγησαν σε αυτή την απόφαση.
Ανέκαθεν οι Ρώσοι έτρεφαν σεβασμό στην ελληνική παιδεία και στους Έλληνες διανοούμενους και ιερωμένους. Ορθοδοξία και πολιτισμός είναι για τους Ρώσους ταυτόσημα. Ο εκχριστιανισμός των Ρώσων έγινε από τους Βυζαντινούς και οι μεταφράσεις των πρώτων χριστιανικών βιβλίων από την ελληνική στη σλαυωνική γλώσσα έγιναν από Έλληνες. Η επίδραση γενικώς του Βυζαντίου ήταν μεγάλη. Οι Μητροπολίτες επί αιώνες ήταν Έλληνες! Εκλέγονταν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στο οποίο είχαν την αναφορά. Πρώτος Έλληνας πρωθιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας ήταν ο Λέων (992) και τελευταίος ο Ισίδωρος Μόσχας (1437 – 1441), ο οποίος μαζί με τον Βησσαρίωνα Τραπεζούντιο υπέγραψαν την Ένωση της Λατινικής και Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Φλωρεντία. Μετά την προσχώρησή του στον λατινισμό ο Ισίδωρος έφυγε από τη Ρωσία και συνέχισε ως καρδινάλιος κοντά στον Πάπα…
Το ελληνικό κύρος και η αυθεντία εκτεινόταν σε κάθε εκδήλωση της ρωσικής ζωής. Κάθε λεπτομέρεια του θρησκευτικού, κοινωνικού και πολιτικού βίου, κάθε τάξη, θεσμός και νόμος επιτεύχθηκε υπό ελληνική χειραγωγία. «Ουδείς λαός ευεργετήθηκε ούτως υπ’ άλλου λαού ως ο Ρωσικός υπό του Ελληνικού»
Ο Μάξιμος Γραικός (1470 – 1556) (Μαξίμ Γρεκ όπως τον ονομάζουν οι Ρώσοι) ήταν Έλληνας διδάσκαλος, διαφωτιστής και μοναχός από την Άρτα της Ηπείρου. Γεννήθηκε στα 1470 (όπως αναφέρει ο μητροπολίτης Μόσχας Πλάτων) και το κοσμικό του όνομα ήταν Μιχαήλ Τριβώλης. Ήταν «υιός βοεβόδα», είχε δηλαδή εξέχουσα κοινωνική θέση και απώτερη καταγωγή από τον Μυστρά της Πελοποννήσου. Ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του αναφέρει: «Έλλην ειμί και εν ελληνική χώρα εγεννήθην και ανετράφην και εκάρην μοναχός»…
Στη Ρωσία του 16ου αιώνα επικρατούσε ο μοσχοβιτικός ηγεμονισμός με τον κλήρο να έχει μεγάλη εξουσία και περιουσία. Οι μοναστικές γαίες ήταν υπέρ το δέον πολλές ενώ οι λαϊκές μάζες ζούσαν στην ανέχεια, στη δεισιδαιμονία και στην αμάθεια. Επίσης μεγάλη μάστιγα του λαού ήταν η τοκογλυφία των ισχυρών, η τυπολατρεία των κληρικών και μοναχών, οι οποίοι δεν έβλεπαν το πνεύμα - την ουσία του χριστιανικού νόμου αλλά μόνο το γράμμα.
Ο Μάξιμος προσκλήθηκε το 1516 από τον Τσάρο Βασίλειο Ιβάνοβιτς, γιο της Σοφίας Παλαιολόγου(!) για να μεταφράσει τα χριστιανικά κείμενα και κυρίως την ερμηνευτική σειρά (Τολκοβάγια) στο Ψαλτήρι, που είχε μεταφραστεί «αιρετικώς» από παραχαράκτες και ιουδαϊζοντες και επομένως ήταν απαραίτητη η διορθωτική και διαφωτιστική δουλειά από έναν αξιόλογο Έλληνα. Επέλεξαν τον Μάξιμο λόγω της μορφώσεως και του ηθικού του αναστήματος. Να σημειώσουμε ότι το Άγιο Όρος είχε μεγάλη πνευματική ακτινοβολία και θρησκευτικό κύρος στην Ορθόδοξη Ανατολή. Η κυριώτατη πηγή διάδοσης του βιβλίου στη Ρωσία ήταν ο Άθως.
Τον Ιούνιο του 1516 ο Μάξιμος αναχώρησε από το Άγιο Όρος για τη Μόσχα, όπου Μητροπολίτης ήταν ο Βαρλαάμ. Στη Μόσχα ο Μάξιμος διατηρούσε στενές σχέσεις με τον Έλληνα Γεώργιο (Γιούρη) Τραχανιώτη, σύμβουλο της Σοφίας Παλαιολογίνας και διπλωμάτη του Ιβάν Βασίλιεβιτς. Μαζί με τον επίσης Έλληνα ιατρό Μάρκο, ο Τραχανιώτης εθεωρείτο προστάτης των Ελλήνων στη Ρωσία…
Ο Μάξιμος αναγνωρίσθηκε στη Ρωσία ως πρόσωπο εξαιρετικής πνευματικής και ηθικής αξίας. Έγραψε πολλά έργα ελεγκτικά, απολογητικά, κριτικά. Εκτός από τις μεταφράσεις των χριστιανικών κειμένων στη σλαυωνική γλώσσα έγραψε πρωτότυπα έργα με ηθικό περιεχόμενο και συμβουλευτικό ύφος. Η παρρησία του ήταν δεινή… Δεν δίσταζε να απευθυνθεί στον ίδιο τον τσάρο Ιβάν Δ’ Τρομερό, αυτόν τον θεομπαίχτη και βάρβαρο ηγεμόνα, για να τον νουθετήσει.
Στηλίτευε την τοκογλυφία, την μοναστηριακή κτημοσύνη, την εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης από τους άντρες που ήθελαν να γίνουν μοναχοί «αναιτίως», τη στεγνή προσκόλληση στους εξωτερικούς τύπους της λατρείας και τη στυγνή εκμετάλλευση των χήρων και των ορφανών. Υποστήριζε την ακτησία του ασκητικού βίου, το έλεος, τον γάμο… Στιγμάτιζε με τους λόγους του ακόμη και τους σοδομιστές: «Λόγος κατά των απολλυμένων δια της αποτροπαίας σοδομικής αμαρτίας». Εκεί έγραφε ο Μάξιμος: «Μισήσατε την ατιμίαν ταύτην και μη γίνεσθε τέκνα κατάρας και απωλείας ατελευτήτου… Υπό του Παναγίου Δημιουργού σας έχει γίνει δώρο η φυσική γυναικεία μορφή…»!
RSS Feed
